Quick Wins

Het belangrijkste en overkoepelende advies dat we kunnen geven is: richt een ‘green team’ op in jullie praktijk!

Dit team kan behalve ‘groene’ initiatieven nemen, ook het overzicht bewaken van alle activiteiten. Maak samen een duurzamere werkomgeving: bekijk waar verbetering mogelijk is en waar nog kan worden geïnvesteerd in duurzaamheid.

Naast het verlagen van jullie voetafdruk kan jullie HANDafdruk verhogen: Je bent niet alleen. We zien samen 4.4 miljoen patiënten per jaar!  Dus als we onze duurzame handafdruk bij de mensen neerleggen, mensen inspireren, dan hebben we een grote impact in heel Nederland.

Aan de slag!

Kije doet met jullie mee!

KijFit ook wel de Sustainable Physio op Instagram heeft voor jullie zijn tips op een rijtje gezet. Samen met Stichting Stimular lopen jullie door zijn praktijk en geeft hij zijn tips om duurzamer je praktijk in te richten. 

Deze tips zijn ook hieronder uitgewerkt. Maar wie houdt nou niet van een goed verhaal, leuke praktijkvoorbeelden en een enthousiaste collega! 
Bedankt Kije en Stichting Stimular. 

Duurzaam gebouw

  • Bespaar water (1): Check of de kranen een doorstroombegrenzing hebben. Volumestroombegrenzers leveren ~50-75% waterbesparing op en kosten €3-7,-. https://www.stimular.nl/maatregelen/waterbesparende-kranen/
  • Bespaar water (2): Bespaar spoelwater bij de toiletten, dit levert ~30-50% waterbesparing op. Zorg dat er 2 doorspoelknoppen met waterstop zijn bij het toilet voor een grote en kleine boodschap. 
  • Maak een bijenparadijs van je praktijk: Richt de omgeving van de praktijk met bijenhotels en gifvrije insecten/bij-vriendelijk bloemenperkjes, bloembakken, fruitstruiken, etc.
  • Herbruikbare muurverf: gebruik herbruikbare muurverf  en gezond materiaal (Tierrafino) voor schilderwerk i.p.v. chemische verf.
  • Lampen: Vervang nog resterende gloei-, TL- en halogeenlampen door LED-verlichting.
  • Isoleer het pand: Voor een goede isolatie:
    • tochtstrips;
    • radiatorfolie;
    • spouwmuur met ecologische spouwmuurisolatie of https://www.stimular.nl/maatregelen/isoleer-spouwmuur/;
    • en vloer (met thermokussen). Goed om te weten: Een goede isolatie verhoogt o.a. het rendement van de warmtepomp. 
    • glas en kozijnen: van enkel glas naar dubbel glas (HR+++) is zeer energie efficiënt. Kunststof kozijnen zijn energiezuiniger dan houten kozijnen (maar vervangen wanneer de kozijnen goed zijn onderhouden is niet perse duurzamer, kunststof kozijnen moeten ook gemaakt worden, wat een niet duurzaam proces is).
  • Investeer in zonnepanelen en/of een groen-dak:
  • Een groen dak en zonnepanelen gaan goed samen. Zonnepanelen leveren 6-14% meer op per paneel doordat het dak door de beplanting minder heet wordt.  https://www.stimular.nl/maatregelen/zonnepanelen/ & https://www.stimular.nl/maatregelen/groen-dak/.
  • Investeer in zonthermie: dit zijn geen zonnepanelen, maar buizen waarmee je warmte uit daglicht genereert en daarmee je het pand verwarmt. Informatie is te vinden op: https://venfeld.com/ Dank Marloes van Lierop voor deze duurzame tip.
  • stel je CV-installatie slim in: water temperatuur op < 60*C en pompstand minimum op de weekend/nachten. Zet de boiler op ecostand.

Duurzaam met apparatuur en energie

  • Kies een groene energieleverancier: Schakel over op een duurzame, groene energieleverancier. Grijze stroom wordt opgewekt uit kolen, olie, aardgas of kernenergie. Groene Stroom is een verzamelnaam voor stroom dat uit duurzame, onuitputtelijke bronnen wordt opgewekt zoals wind, zon, waterkracht of biomassa. Check hier of je huidige leverancier écht groene stroom levert. Beste uit de test van Milieu Defensie: Pure Energie, Vrijopnaam, Energie VanOns, Om| Nieuwe energie & Power Peers.
  • Vervang oude appraten (>) koelkast, vriezer en/of wasdroger: Dit zijn de enige (oude) apparaten waarbij het duurzamer is om ze te vervangen dan om ze te behouden of te repareren. De oude apparaten kan je laten recyclen via de winkel of de milieustraat  Milieu Centraal. Kies voor een nieuwe koelkast, vriezer en/of wasdroger met energielabel A+ of hoger (t/m A+++).
  • Repareer (repaircafé) of deel je apparatuur: Denk aan keukenapparaten, verzorgingsapparaten, klusapparaten en ICT-apparatuur, maar ook aan het opnieuw bekleden van je behandeltafel (i.p.v. een nieuwe aan te schaffen).
  • Koop tweedehands apparatuur en praktijkmeubilair: bijvoorbeeld roeimachine of behandeltafel.
  • Sluipverbruikers: Met een energiemeter, ga op zoek naar apparaten die energie consumeren terwijl ze in stand-by stand zijn (bv. printers, modem, beeldschermen, elektrische sportapparatuur, behandeltafel, ….) en plaats een schakelklok of gebruik een ‘klikaanklikuit’ systeem.
  • Verlichting: plaats ledlampen met geïntegreerde of losse bewegingssensor.
  • Reclame verlichting: Schakel de reclameverlichting uit buiten bedrijfstijden.
  • Ruimte temperatuur: Zet de temperatuur van de kachel een paar graden lager en buiten bedrijfstijden op een minimale stand.
  • ECOstand: Zet de cv-installatie en ventilatoren op de eco-stand in de avonden, weekenden en op feestdagen. Stel een weekschema in waarin de thermostaat een half uur voor sluiting al omlaag gaat.
  • Buiten zonwering: Vermijd de aanschaf van airconditioning, dit zorgt er namelijk voor dat het buiten nog warmer wordt. Verbeter het binnenklimaat door efficiënt te koelen, bijvoorbeeld door ramen met zonwering te beschermen tegen de warmte van de zon of met beplanting.
  • Radiatorventilatoren: de radiatorenventilatoren zorgen voor een effectieve verspreiding van de warme lucht.
  • Tocht: via de entree en de brievenbus komt er ongemerkt veel kou en tocht naar binnen. Plaats een tochtborstel in de brievenbus om tocht te verminderen of vervang de brievenbus door een duurzame brievenbus. Ook kan je een deurdranger plaatsen zodat de buitendeur sluit na elke klant die binnenkomt. Dit houdt in de zomer de warme lucht buiten en in de winter de koude lucht buiten. Kijk op Stimular voor meer tips om kierdichting te verbeteren.

Vervoer

Schaf een (elektrische) praktijkfiets aan i.p.v. auto’s, start met een fietsplan en zorg voor voldoende fietsenrekken, een fietsenhok en/of laadpalen rond de praktijk.

Toch met de auto? Carpool minimaal één keer per week

Duurzaamheid in de dagelijkse praktijk

  • Vervang wegwerpmateriaal (single-use) voor herbruikbare spullen (re-usables) of fairtrade materialen: Denk aan:
    • Sterkur; de eerste fairtrade fysio producten die wij konden vinden!! (https://www.sterkur.com/nl/)
    • Handdoeken (i.p.v. papieren doekjes)
    • Koffie- en theekoppen i.p.v. wegwerp bekertjes
    • Oplaadbare batterijen
    • Navulbare zeepdispenser
    • Herbruikbare koffiefilter en thee-ei
    • Gerecycled wc-papier

Voor meer inspiratie: https://www.stimular.nl/maatregelen/beperk-het-gebruik-van-wegwerpartikelen/

  • Vervang lampen: vervang alle gloei-, tl- en halogeenlampen door ledverlichting. https://www.stimular.nl/maatregelen/led-basisverlichting/
  • Verminder papiergebruik: Gebruik bijvoorbeeld een online afspraakbevestigingssysteem i.p.v. papieren afsprakenkaartjes. https://www.stimular.nl/maatregelen/verminder-het-papiergebruik/
  • Gebruik milieuvriendelijk papier: Als je dan toch moet printen, print dan dubbelzijdig en op milieuvriendelijk papier: RecyStar, FSC gecertificeerd, European Ecolabel (EU Flower), Nordic Ecolabel (Nordic Swan), German Ecolabel (Blue Angel), Process chlorine free (PCF), bamboe en milieukenmerk.
  • Gebruik handdoeken i.p.v. papieren doekjes, maar zorg wel dat ze op een milieu vriendelijke wijze worden schoongemaakt (zoals bv. met een duurzaam schoonmaakmiddel, ook als het wordt uitbesteed). De patiënten vragen om hun eigen handdoek mee te nemen is nog beter.
  • Gebruik milieuvriendelijke reinigingsmiddelen: Milieukeurmerk overeenkomstig de ISO 14024, zoals EU Ecolabel, Nordic Swan (Noord-Europese landen) en Blaue Engel (Duitsland).
  • Gebruik een ‘Nee|Ja’-sticker: Geen reclame post meer (haal de sticker gratis bij de gemeente of postfilter.nl)
  • Scheid het afval
  • Zet de temperatuur van de kachel zo laag mogelijk en ’s avonds en ‘s nachts op een minimale temperatuur.  En wil je dat je patienten er geen hinder van hebben:
  • Maak boven je behandelbank gebruik van een infra rood warmte paneel zodat de omgevingstemperatuur van de behandelruimte 3 graden naar beneden gegaan, en wanneer deze energie wordt gehaald uit zonnepanelen/groene stroom is dit een praktische  duurzame en warme oplossing.
  • Schakel apparatuur uit bij het verlaten van het gebouw of de ruimte. Zoals: Computers, beeldschermen, printers, elektrische sportapparatuur.
  • Zet de Cv-installatie en ventilatoren op de eco-stand: in de avonden, weekenden en op feestdagen.
  • Stap over naar een duurzame bank: Volksbank (ASN, SNS Regiobank) en Triodos. Eerlijke geldwijzer
  • Mail minder: 1 mail kost al 4 gram CO2. Loop naar de collega toe, bundel meerdere vragen in één mail of reply alleen naar de afzender niet naar meerderen tegelijk voor meer informatie: Avrotros .
  • Let op het sturen van bijlages in de mail: stuur liever een link. Het kost ongeveer 20 gram CO2 per MB.
  • Batterijen: Vermijd apparatuur op batterijen of accu. Een batterij is toch nodig? Gebruik dan oplaadbare batterijen met eventueel een batterijlader op zonnecellen.

Medicijnen

We kregen een bericht van Ard Poelstra. 
Zijn motivatie voor het schrijven over dit onderwerp is gedreven uit de noodzaak om de medicijnvervuiling waar we iets aan kunnen doen te helpen verminderen. "Waar het mij om gaat is vooral om bewustzijn over het smeren met diclofenac te creëren."
Ard heeft zijn informatie uit de volgende bron: link. Dank je wel Ard voor je inzet!

Geneesmiddelen komen na gebruik in ons afvalwater terecht. Deze resten in het water zijn moeilijk te filteren. Ruim 90% van onze smeerbare pijnstillers wordt niet door het lichaam opgenomen en komt terecht in het afvalwater.
Realiseer dat het gebruik van medicatie een impact heeft op het milieu met name op onze biodiversiteit. Kijk samen met je patiënt of er andere mogelijkheden zijn dan het gebruik van medicijnen. Daarmee maak je  mensen bewust van de impackt en de mogelijkheid om anders te kiezen. 

Voorbeelden van de impact op de biodiversiteit

  • De pijnstiller diclofenac (ook de zalf vorm) kan bij forellen leiden leiden tot nier-, kieuw- en leverschade;
  • Daarnaast brengt het gebruik van anticonceptiemiddelen hormonen in ons water. Dit zorgt er voor dat zelfs sommige mannelijke vissen eicellen produceren;
  • Ook anti-epileptica veroorzaken nierschade bij karpers;
  • Daarbij zorgen bètablokkers voor dat vissen meer versuft raken;
  • En tot slot antibiotica verstoren het evenwicht in het ecosysteem doordat ze bacteriën elimineren.

Checklist aanschaf nieuwe producten

  • Schaf geen producten meer aan of verminder. Elk product wordt gemaakt van grondstoffen en daarbij dient het ook nog vervoerd te worden.
  • Repareer kapotte of slecht werkende apparaten (repaircafé).
  • Herbekleed je behandelbank, herbekleden is natuurlijk een duurzame oplossing: we vervangen alleen wat nodig is, beperken hiermee afval en gebruiken daarbij duurzame producten  RefyzZius, stoffeert behandelbanken.
  • Koop tweedehands apparatuur en praktijkmeubilair: bijvoorbeeld roeimachine of behandeltafel. 

  • Deel je apparatuur/ benodigdheden:

    • boeken
    • echo aparaat
    • printer

Toch aanschaffen?

Bij het aanschaffen van nieuwe producten is het goed om zich onderstaande vragen te stellen:

  • Zijn de producten vrij van PVC, Vinyl, BPA, Ftalaat, PUR, palm olie en triclosan? Er zijn bijvoorbeeld yogamatjes van kurk in plaats van PVC.
  • Bevat het product microplastics? Check de ingrediënten van zorgproducten op microplastics met de app Beat the Microbead
  • Zijn ze van goede kwaliteit (=gaat lang mee), energiezuinig (bv. slaapstand), CO2 neutraal, fair trade (eerlijk) of biologisch geproduceerd?
  • Bevatten ze duurzame materialen, zoals: gerecycled materiaal, hout, kurk of natuurrubber (dus niet uit aardolie)?
  • Is het product 100% recyclebaar?
  • Is het gemaakt in Nederland? Hoe wordt het verpakt en verstuurd?
  • Bevat het een verantwoord keurmerk? Zie keurmerkenwijzer van Milieucentraal.

Op weg naar circulariteit

Onderstaande methodologie staat bekend als het "6R-ladder" en geeft de mate van circulariteit van een product aan.
De R-ladder heeft 6 tredes (R1 tot en met R6) die verschillende strategieën van circulariteit weergeven. Strategieën hoger op de ladder, besparen meer grondstoffen. Hoe hoger een strategie op de R-ladder staat, hoe meer circulair de strategie is. Waarbij R1 de hoogste trede is.

Duurzaamheid is ook FUN!

Doorbreek oude, niet duurzame gewoontes en maak verduurzaming leuk! Organiseer bijvoorbeeld:

 

  • VEGAN dag/week/maand/jaar
  • Plandelen of Ploggen-workout met patiënten (plastic opruimen middels wandelen of joggen Nederlandschoon)
  • Duurzame bedrijfsuitjes: bomenplanten, beach clean-up, praktijk clean-up (Ontspullen, recyclen, 2e hands, of deel de producten die je weinig gebruikt)
    Bijvoorbeeld 15 november - nationale boomfeestdag. Rond november zijn er verschillende boomplantdagen bij voedselbossen.
  • Zero waste day challenge met de collega’s en patiënten.
  • Buy nothing day/week/month/year à of kies een tweedehands of duurzame variant

En/of:

  • Richt een praktijkbieb op, voor het delen en lenen van 2e hands boeken en spullen voor fysiotherapeuten onderling (i.p.v. alles nieuw aan te schaffen).

Natuur

Behandel/train buiten

Gebruik natuurgeluiden op de achtergrond en in het toilet 

Plaats gifvrije planten in de behandelkamer (informeer je naar de keurmerken)

“It’s surely our responsibility to do everything within our power to create a planet that provides a home not just for us, but for all life on earth”

— David Attenborough (Bron: documentaire life on earth)